اساسنامه پژوهش سراي دانش آموزي

اساسنامه پژوهش سراي دانش آموزي

ضرورت ايجاد شرايط و امكاناتي كه رشد و پرورش خلاقيت ها و ارتقاي دانايي و توانايي دانش آموزان را به تناسب استعدادها و علايق آنان فراهم نمايد ، يكي از اهداف اساسي آموزش و پرورش است . تحقق اين هدف با توجه به تنوع علايق و تفاوت تـوانمندي هاي دانــش آمـوزان و نـيز كـثرت جـمعيت دانش آموزي كشور ، مستلزم دسترسي به ظرفيت هاي مناسبي از امكانات و منابع است ؛ لكن محدوديت هاي موجود ، عمدتاً انجام برنامه هاي اساسي و مبتني بر گستره استعدادها و تفاوت هاي فردي دانش آموزان را با مشكل مواجه مي نمايد ؛ به گونه اي كه در عمل ، رويكرد برنامه ها به پوشش عمومي دانش آموزان معطوف مي گردد . بدين جهت ، برنامه ريزان ، مديران و مجريان برنامه هاي آموزش و پرورش در تعامل با دانش آموزان با نيازهايي از آنان مواجه مي شوند كه امكانات موجود قادر به تأمين آن ها نيست . لذا ايجاد زمينه هايي علاوه بر شرايط موجود براي افراد علاقه مند و مستعدي كه با روحيه تحقيق و پژوهش در تعميق و توسيع آموخته هاي خود اهتمام دارند ، امري ضروري به نظر مي رسد . تأسيس پژوهش سراهاي دانش آموزي به عنوان يكي از راهكارها ، براي تأمين هدف فوق در نظر گرفته شده است .

ماده 1 : تعريف پژوهش سراي دانش آموزي ، مركزي است كه به منظور گسترش فرهنگ تحقيق و پژوهش در بين دانش آموزان و هدايت استعدادها و رشد خلاقيت هاي آنان با فراهم نمودن امكانات و تجهيزات لازم تأسيس مي شود .

ماده 2 :

اهداف 1 ـ اشاعه فرهنگ پژوهش و تحقيق فردي و گروهي در بين دانش آموزان ؛ 2 ـ رشد و توسعه بنيه علمي و پژوهشي دانش آموزان و ايجاد زمينه براي بروز خلاقيت هاي آنان ؛ 3 ـ تشويق و ترغيب دانش آموزان به تلفيق دانش نظري و فعاليت هاي عملي و كاربردي ؛ 4 ـ هدايت و راهنمايي دانش آموزان در جهت علايق و استعدادهايشان ؛ 5 ـ فراهم نمودن امكان دستيابي دانش آموزان به يافته هاي جديد علمي و پژوهشي داخل و خارج كشور ؛ 6 ـ ايجاد زمينه مشاركت دانش آموزان مستعد در انجام پژوهش هاي ملي و منطقه اي .

ماده 3 : سياست گذاري ها ، برنامه ريزي هاي كلان و نظارت و ارزشيابي در سطح كشور توسط معاونت آموزش و پرورش نظري و مهارتي وزارت انجام مي پذيرد .

ماده 4 : اركان و تشكيلات : الف : شوراي برنامه ريزي استان ؛ ب : كميته برنامه ريزي منطقه ؛ ج : رئيس مركز ؛ د : واحد آموزش ؛ و : واحد پژوهش ؛ هـ : واحد پشتيباني .

ماده 5 :

تـــركيب اعضاء و وظايف شوراي برنامه ريزي استان الف : اعضاء شوراي برنامه ريزي عبارتند از : 1ـ رئيس سازمان ‌آموزش و پرورش ( رئيس شورا ) ؛ 2ـ معاون آموزش و پرورش نظري و مهارتي ( دبير ) ؛ 3ـ معاون پشتيباني ؛ 4ـ هماهنگ كننده گروه هاي آموزشي استان ؛ 5 ـ يكي از رؤساي پژوهش سراهاي داير در استان به انتخاب رئيس سازمان ؛ 6 ـ يك نفر صاحبنظر در امور پژوهشي به انتخاب معاون آموزش و پرورش نظري و مهارتي . ب : وظايف شوراي برنامه ريزي استان عبارتند از : 1 ـ برنامه ريزي براي تحقق اهداف تعيين شده پژوهش سراها ؛ 2 ـ تصويب برنامه سالانه پيشنهادي كميته برنامه ريزي منطقه ؛ 3 ـ تعيين راهكارهاي مناسب براي برقراري ارتباط با مراكز علمي ، پژوهشي و نيز مؤسسات حقوقي ؛ 4 ـ نظارت و ارزشيابي از عملكرد پژوهش سرا ؛ 5 ـ تعيين منابع مالي و تصويب بودجه سالانه ؛ 6 ـ تشكيل جلسات ، حداقل يك بار در ماه . تبصره : تصميم هاي متخذه با راي اكثريت اعضاء معتبر است .

ماده 6 :

تركيب اعضاء و وظايف كميته برنامه ريزي منطقه الف : اعضاي كميته برنامه ريزي منطقه عبارتند از : 1ـ رئيس اداره آموزش و پرورش منطقه ( رئيس كميته ) ؛ 2ـ معاون آموزشي منطقه ؛ 3ـ معاون پشتيباني ؛ 4ـ رئيس پژوهش سرا ؛ 5 ـ مسؤول واحد آموزش ؛ 6 ـ مسؤول واحد پژوهش ؛ 7ـ مسؤول واحد پشتيباني ؛ 8 ـ يـك نفر از دبـيران صاحبنظر در امــور پژوهشي ( ترجيحاً در رشته هاي علوم پايه ) به انتخاب معاون آموزشي ؛ 9ـ نماينده دانش آموزان پژوهشگر به انتخاب اعضاي پژوهش سراي دانش آموزي . ب : وظايف كميته برنامه ريزي منطقه : 1 ـ تدوين برنامه سالانه و پيشنهاد به شوراي برنامه ريزي براي تصويب ؛ 2 ـ برنامه ريزي به منظور جذب و جلب دانش آموزان مستعد به پژوهش سرا و تقويت روحيه همكاري و مشاركت دانش آموزان ؛ 3 ـ برنامه ريزي براي جلب همكاري دبيران مجرب ؛ 4 ـ برنامه ريزي براي ارتباط با مؤسسات علمي و پژوهشي ؛ 5 ـ برنامه ريزي براي تشكيل همايش هاي علمي ، برگزاري جشنواره ها و انتشار مقالات علمي ؛ 6 ـ تدوين برنامه هاي اجرايي در خصوص مصوبات شوراي برنامه ريزي . تبصره : تصميم هاي شوراي برنامه ريزي با اكثريت آراء معتبر است .

ماده 7 :

وظايف پژوهش سرا 1 ـ برنامه ريزي براي ايجاد زمينه هاي بروز خلاقيت و نوآوري دانش آموزان ؛ 2 ـ برنامه ريزي براي تقويت روحيه همكاري و مشاركت دانش آموزان در انجام فعاليت هاي علمي و پژوهشي ؛ 3 ـ برگزاري كنفرانس ها و همايش ها و جشنواره هاي علمي ؛ 4 ـ ايجاد بانك اطلاعاتي مورد نياز دانش آموزان ؛ 5 ـ ايـجاد كـارگاه ها و آزمايشگاه ها و كتابخانه مورد نياز براي انجام پژوهش هاي دانش آموزي ؛ 6 ـ حمايت از دانش آموزان پژوهشگر و نظارت و هدايت طرح هاي تحقيقاتي آنان ؛ 7 ـ ايجاد زمينه برقراري ارتباط پژوهشگران دانش آموز با ساير نهادها و مؤسسات علمي و پژوهشي و آموزشي ؛ 8 ـ‌ تشكيل انجمن هاي علمي دانش آموزي ؛ 9 ـ به كارگيري دبيران و اساتيد مجرب براي آموزش و راهنمايي طرح هاي پژوهشي دانش آموزان ؛ 10ـ استفاده از نظرات و پيشنهادهاي صاحبنظران امر تعليم و تربيت ؛ 11 ـ بـــرنامه ريـــزي جهت اجراي سياست هاي مصوب شوراي برنامه ريزي و كميته برنامه ريزي پژوهش سرا ؛ 12 ـ برگزاري مسابقات علمي ، پژوهشي و آزمايشگاهي ؛ 13 ـ تشكيل نمايشگاه هايي از دست ساخته ها و نتايج پژوهشي دانش آموزان ؛ 14 ـ فراهم نمودن زمينه هاي مشاركت دانش آموزان پژوهشگر در پژوهش هاي ملي و منطقه اي ؛ 15 ـ برقراري ارتباط با مديران واحدهاي آموزشي براي شناساندن فعاليت هاي پژوهش سرا و جلب نظر دبيران به اهميت تحقيق و پژوهش در فرآيند ياد دهي ـ يادگيري و نيز تشويق دانش آموزان به مطالعه و تحقيق ؛ 16 ـ مشاركت در مجامع علمي و پژوهشي ؛ 17 ـ ارائه گزارش هاي مرحله اي به شوراي برنامه ريزي ؛ 18 ـ تأمين منابع مالي مورد نياز .

ماده 8 :

نحوه اداره پژوهش سرا رئيس پژوهش سرا كه با پيشنهاد معاون آموزش و پرورش نظري و مهارتي و ابلاغ رئيس اداره منصوب مي گردد ، مــسؤوليت اداره پژوهش سرا را به عهده دارد . وي براي حسن اداره اين مركز ، از بين اعضاي گروه هاي آموزشي ، افراد علاقه مند واجد شرايط را به عنوان مسئولان واحدهاي آموزش ، پژوهش و پشتيباني ، به تناسب حجم فعاليت مركز ، در اختيار خواهد گرفت .

ماده 9 :

واجدين شرايط عضويت در پژوهش سرا دانـش آمـوزان دوره مـتوسطه نـظري ، فني و حرفه اي ، كاردانش ، و نيز دانش آموزان دوره پيش دانشگاهي به شرح زير مي توانند از امكانات پژوهش سرا استفاده نمايند : الف : دانش آموزاني كه به تشخيص شوراي دبيران واحد آموزشي از توانايي ، استعداد و علاقه كافي به مطالعه و تحقيق برخوردار باشند ؛ ب : دانش آموزاني كه در مسابقات علمي ، فرهنگي و هنري ، تحقيقاتي و آزمايشگاهي موفق به رتبه در هر يك از مراحل اجرايي شده اند ؛ ج : دانش آموزان واجد شرايط شركت در مراحل جشنواره خوارزمي و المپياد ها ؛ د : دانش آموزاني كه در هر پايه و رشته تحصيلي حايز رتبه هاي اول تا پنجم در سطح مدارس باشند ؛ هـ : دانش آموزان دوره راهنمايي كه علاقه مندي قابل توجهي به فعاليت هاي پژوهشي داشته باشند ، با تصويب و معرفي شوراي معلمان مي توانند به عضويت پذيرفته شوند .

ماده 10 :

شرايط و نحوه تأسيس 1 ـ اختصاص ساختمان مناسب ، به طوري كه فضاهاي لازم جهت داير نمودن آزمايشگاه ها و كارگاه رايانه ، كتابخانه ، سالن مطالعه و همايش در آن موجود باشد ؛ 2 ـ تجهيز آزمايشگاه ، كارگاه و كتابخانه و وسايل سمعي و بصري مورد نياز ؛ 3 ـ تأمين نيروي انساني واجد شرايط براي اداره مركز ؛ 4 ـ پيشنهاد تأسيس از سوي منطقه آموزش و پرورش به سازمان آموزش و پرورش استان ؛ 5 ـ انجام بررسي هاي لازم پيرامون پيشنهاد تأسيس از سوي معاونت آموزش و پرورش نظري و مهارتي استان و صدور مجوز در صورت تأييد از سوي سازمان آموزش و پرورش استان .

ماده 11 :

نظارت و ارزشيابي 1 ـ نظارت مستمر بر فعاليت هاي پژوهش سرا توسط معاونت آموزش و پرورش نظري و مهارتي منطقه اعمال خواهد شد . 2 ـ در سطح استان ، نظارت بر حسن انجام فعاليت هاي پژوهش سراها و ارزشيابي از عملكرد آن ها بر اساس معيارهايي كه از سوي معاونت اعلام مي گردد ، به عهده معاونت آموزش و پرورش نظري و مهارتي استان خواهد بود . 3 ـ سازمان آموزش و پرورش استان ، گزارش هاي مربوط به نظارت و ارزشيابي عملكرد و نيز فهرست فعاليت هاي پژوهشي انجام شده را در پايان هر سال تحصيلي به معاونت آموزش و پرورش نظري و مهارتي وزارت ارائه خواهد داد .

ماده 12 :

منابع مالي هزينه هاي مورد نياز پژوهش سراها از منابع زير تأمين مي شود : 1 ـ اعتبارات تخصيصي از سوي شوراهاي آموزش و پرورش استان ها و مناطق ؛ 2 ـ مؤسسات محلي از قبيل شهرداري ها ، مراكز علمي و پژوهشي و بنگاه هاي اقتصادي ؛ 3 ـ كمك هاي مردمي .

ماده 13 :

شيوه نامه اجرايي اين اساسنامه توسط معاونت آموزش و پرورش نظري و مهارتي تهيه و ابلاغ خواهد شد .

ماده 14 :

اين اساسنامه در 14 ماده تدوين و از تاريخ ابلاغ قابل اجراست . مرتضي حاجي وزير آموزش و پرورش شيوه نامه اجرايي اساسنامه پژوهش سراي دانش آموزي به استناد ماده 13 اساسنامه پژوهش سراهاي دانش آموزي ( كه به شماره 28/420 مورخ 14/11/1381 به سازمان هاي آموزش و پرورش ابلاغ گرديده است ) و به منظور تمهيد مقدمان لازم جــهت اجـراي دقـيق امـور در هر يك از مراحل تاسيس ، تجهيز ، اداره و انجام فعاليت هاي پـژوهش سـراهاي دانش آموزي ، شيوه نامه زير ابلاغ مي گردد . اميد است با دقت نظر ، جدّيّت و پي گيري مسئولين امر ، شاهد شكل گيري اصولي و تحقق اهداف پـژوهش سـراهاي دانش آموزي در سراسر كشور باشيم . الف ) كليات : 1 ـ پـژوهش سـراهاي دانش آموزي به منظور تحقق اهداف مندرج در ماده 2 اساسنامه مربوط ، تأسيس و راه اندازي مي شوند ، لذا فراهم نمودن ساز و كارهاي لازم براي اصول به اهداف مذكور ، لازمه هر گونه درخواست تأسيس است . 2 ـ خــط مـشي ها و سـياست گذاري هاي كـلان در راستاي تحقق اهداف پـژوهش سـراهاي دانش آموزي در سراسر كشور توسط معاونت آموزش و پرورش نظري و مهارتي وزارت تعيين و ابلاغ مي گردد . 3 ـ در سال جاري ، پـژوهش سـراها در مراكز استان ها و مناطق بزرگ آموزشي كشور داير خواهد شد و توسعه ان ها در سنوات آتي ، منوط به تأمين كامل شرايط ، اعتبارات و نيز ارزيابي مثبت از عملكرد پـژوهش سـراهاي داير شده در هر استان مي باشد . 4 ـ روساي محترم سازمان هاي آموزش و پرورش پس از صدور مجوز تأسيس نسبت به تشكيل شوراي برنامه ريزي پژوهش سراهاي استان بر طبق ماده 5 اساسنامه اقدام و در خصوص انجام وظايف تعيين شده در بند « ب » همين ماده اهتمام جئي نمايند . 5 ـ لازم است مناطق آموزشي كه مجوز تأسيس پـژوهش سـراهاي دانش آموزي دريافت مي دارند ، طـبق مـاده 6 اسـاسنامه نـسبت بـه تشكيل كميته برنامه ريزي منطقه اقدام نمايند و بر اساس بند « ب » اين ماده نسبت به انجام وظايف تعيين شده اهتمام جدي مبذول دارند . ب ) راه اندازي : 1 ـ بر اساس ماده 10 اساسنامه ، مناطق آموزش و پرورش ، مجوز تأسيس پـژوهش سـرا را از سازمان آمـوزش و پرورش درخواست مي نمايند و سازمان ، بعد از بررسي هاي لازم ، در صورت تأييد درخواست هاي واجد شرايط ، جهت صدور مجوز نهايي تأسيس براي هر يك از پژوهش سراها هماهنگي لازم را با دفتر آموزش و پرورش نظري و پيش دانشگاهي به عمل خواهد آورد . 2 ـ معاونت آموزش و پرورش نظري و مهارتي سازمان با موافقت رئيس سازمان ، مناطق مورد نظر براي تأسيس پژوهش سراها را معين و پس از برآورد اعتبارات و هزينه هاي تجهيز مورد نياز و تامين فضاي فيزيكي لازم ، ميزان توان سازمان را براي تأسيس بر طبق فرم هاي شماره ( 1 و 2 ) به دفتر آموزش و پرورش نظري و پيش دانشگاهي اعلام مي نمايند . 3 ـ دفتر آموزش و پرورش نظري و پيش دانشگاهي پي از بررسي فرم هاي حاوي اطلاعات خواسته شده در خصوص انطباق شرايط پيشنهادي سازمان هاي آموزش و پرورش براي تأسيس با معيارها و ضوابط تعيين شده ، اعلام نظر مي فرمايد ؛ به گونه اي كه تأسيس و توسعه اين مراكز در سراسر كشور متناسب با جمعيت دانش آموزي متوسطه استان ها و مناطق و نيز رعايت اولويت مناطق محروم باشد . ج ) شرايط و امكانات : 1 ـ سازمان آموزش و پرورش متقاضي تأسيس پژوهش سرا بايد علاوه بر تأمين و معرفي ساختمان مناسب و نيروي انساني مورد نياز ، حداقل نيمي از هزينه هاي تجهيز و راه اندازي را بر طبق فرم شماره ( 3 ) از منابع استاني تعهد و تأمين نمايد . معاونت آموزش و پرورش نظري و مهارتي وزارت نيز حداكثر معادل نصف هزينه هاي مذكور را در صورت وجود اعتبار تقبل خواهد كرد . 2 ـ فضاي فيزيكي براي تأسيس پژوهش سرا بايد داراي امكان استقرار كتابخانه ، آزمايشگاه ، كارگاه رايانه ، حداقل 3 كلاس درس ، سالن مطالعه ، نمازخانه ، محل استقرار دبيران و اساتيد ، مديريت و ديگر عوامل اجرايي باشد و در موقعيت مكاني مناسب قرار داشته بـاشد ؛ بـه گونه اي كه دسترسي و آمد و شد دانش آموزان به محل آن سهل باشد . د ) نحوه اداره پژوهش سراهاي دانش آموزي : 1 ـ پـست هاي سـازماني پـژوهش سـراهاي دانـش آموزي بر اساس اساسنامه مربوط از محل پست هاي سازماني آزمايشگاه هاي مركزي به شرح تامين مي گردد : الف ) مسئول مركز با عنوان كارشناس مسئول پژوهش سراي دانش آموزي و آزمايشگاه مركزي ؛ ب ) مسئول واحد آموزشي با عنوان كارشناس آزمايشگاه ؛ ج ) مسئول واحد پژوهش با عنوان كارشناس آزمايشگاه ؛ د ) مسئول واحد پشتيباني با عنوان كارشناس آزمايشگاه ؛ هـ ) خدمتگزار ، سرايدار . 2 ـ مسئول پژوهش سرا از بين دبيران علاقه مند ، با تجربه و آشنا به امور تحقيق و پژوهش و برخوردار از مقبوليت لازم به پيشنهاد معاون آموزش آموزش و پرورش نظري و مهارتي منطقه و با ابلاغ رييس اداره منصوب مي گردد . 3 ـ هـر يــك از مــسئولين واحد هاي آموزشي ، پژوهشي و پشتيباني از بين دبيران مجرب ، علاقه مند و آشنا به امور پژوهشي ، به پيشنهاد مسئول پژوهش سرا و پس از تأييد و صدور ابلاغ توسط معاون آموزش و پرورش نظري و مهارتي منطقه زير نظر مسئول پژوهش سرا فعاليت مي نمايند . 4 ـ مقررات داخلي پژوهش سرا در خصوص نحوه استفاده از ساير همكاران به صورت غير موظف ، عضويت دانش آموزان ، انضباط داخلي و نيز ساير مواردي كه رعايت آن در ارايه كيفي برنامه ها مؤثر است ، توسط مسئول پژوهش سرا تهيه و بعد از تصويب كميته برنامه ريزي منطقه لازم الاجرا خواهد بود . 5 ـ پژوهش سراي دانش آموزي در ايام هفته داير خواهد بود و مسئول پژوهش سرا بايد به گونه اي برنامه ريزي نمايد كه دانش آموزان دختر و پسر به صورت مجزا در ايام هفته بتوانند از امكانات پژوهش سرا استفاده نمايند . هـ ) شرايط پذيرش دانش آموزان : 1 ـ مـناطق آموزش و پرورش محل تشكيل پژوهش سراها نسبت به تبيين اهداف و برنامه هاي پژوهش سرا براي دانش آموزان ، اولياء و دبيران واحدهاي آموزشي متوسطه به نحو متقضي و با استفاده از رسانه هاي محلي اقدام نمايند . 2 ـ مـناطق آمـوزش و پـرورش از طـريق تـشكيل جلسات با مديران واحدهاي آموزشي متوسطه و گروه هاي آموزشي ، براي اتخاذ شيوه هاي مناسب جلب و جذب دانش آموزان به پژوهش سراها بر طبق ماده ( 9 ) اساسنامه اقدام مي نمايند . 3 ـ مسئول پژوهش سرا مي تواند به منظور تقويت روحيه مشاركت دانش آموزان ، با تصويب كميته برنامه ريزي منطقه ، مبلغي را به عنوان حق عضويت از دانش آموزان دريافت نمايد . 4 ـ دانش آموزان دوره متوسطه و نيز دانش آموزان دوره پيش دانشگاهي در صورتي كه واجد يكي از شرايط زير باشند ، مي توانند به عضويت پژوهش سرا پذيرفته مي شود و از امكانات آن استفاده نمايند : الف ) دانش آموزاني كه به تشخيص شوراي دبيران واحد آموزشي از توانايي ، استعداد و علاقه به مطالعه و تحقيق برخوردار باشند . ب ) دانش آموزاني كه در مسابقات علمي ، فرهنگي و هنري ، تحقيقاتي و آزمايشگاهي موفق به اخذ رتبه شوند . ج ) دانش آموزان واجد شرايط شركت در كليه مراحل جشنواره خوارزمي و المپيادها . د ) دانش آموزاني كه در هر پايه و رشته تحصيلي داراي رتبه هاي اول تا پنجم در سطح مدارس باشند . تبصره : دانش آموزان دوره راهنمايي كه علاقه مندي قابل توجهي به فعاليت هاي پژوهشي داشته باشند ، با هماهنگي كميته برنامه ريزي منطقه و پس از تصويب و معرفي شوراي معلمان مي توانند به عضويت پذيرفته شوند . و ) اعتبارات : 1 ـ مطابق بند ( 5 ) از قسمت « ب » ماده ( 5 ) اساسنامه ، اعتبارات مورد نياز سالانه هر يك از پژوهش سراهاي داير در استان برنامه هاي مصوّب هر يك از پژوهش سراها توسط شوراي برنامه ريزي پژوهش سراهاي استان تصويب و ابلاغ مي شود . تعيين منابع مالي و تأمين اعتبارات مذكور توسط سازمان آموزش و پرورش انجام مي شود . 2 ـ هزينه هاي جاري مركز از منابع داخلي استان و با تصويب شوراي آموزش و پرورش استان و مناطق تأمين خواهد شد . 3 ـ ميزان و نحوه پرداخت حق الزحمه عواملي كه بنا به ضرورت به صورت غير موظف با پژوهش سرا همكاري مي نمايند ، بنا به پيشنهاد مسئول مركز و پس از تصويب كميته برنامه ريزي از محل اعتبارات مناطق قابل پرداخت مي باشد . 4 ـ تخصيص اعتبارات ستادي صرفاً براي مرحله تأسيس و تجهيز پژوهش سراها انجام مي پذيرد ؛ منوط به اين كه تعهدات سازمان آموزش و پرورش نيز در اين خصوص و تأمين هزينه هاي بعدي محقق شود . ز ) نظارت و ارزشيابي : 1 ـ مـعاونت آمـوزش و پـرورش نـظري و مـهارتي اسـتان ، نظارت بر حسن انجام فعاليت هاي پژوهشي سراها را به عهده خواهد داشت . لازم است اين معاونت از عملكرد هر يك از پژوهش سراها بر اسـاس معيارهايي كه هر سال از سوي دفتر آموزش و پرورش نظري و پيش دانشگاهي اعلام خواهد شد ، ارزشيابي دقيق علمي به عمل آورده و گزارش آن را به شوراي برنامه ريزي پژوهش سراهاي استان ارايه نمايد . 2 ـ سازمان آموزش و پرورش نظري و مهارتي استان موظف است در پايان هر سال ، گزارش جامعي از برنامه ها و فعاليت هاي پژوهشي و آموزشي و نتايج ارزشيابي از عملكرد هر يك از پژوهش سراها را به دفتر آموزش و پرورش نظري و پيش دانشگاهي ارايه نمايد . ح ) ساير موارد اجرايي كه در اين شويه نامه به آن ها اشاره نشده است ، بعد از تصويب شوراي برنامه ريزي پژوهش سراهاي استان و با هماهنگي دفتر آموزش و پرئرش نظري و پيش دانشگاهي قابل اجرا خواهد بود . ماده 1 : تعريف پژوهش سراي دانش آموزي ، مركزي است كه به منظور گسترش فرهنگ تحقيق و پژوهش در بين دانش آموزان و هدايت استعدادها و رشد خلاقيت هاي آنان با فراهم نمودن امكانات و تجهيزات لازم تأسيس مي شود . ماده 2 : اهداف 1 ـ اشاعه فرهنگ پژوهش و تحقيق فردي و گروهي در بين دانش آموزان ؛ 2 ـ رشد و توسعه بنيه علمي و پژوهشي دانش آموزان و ايجاد زمينه براي بروز خلاقيت هاي آنان ؛ 3 ـ تشويق و ترغيب دانش آموزان به تلفيق دانش نظري و فعاليت هاي عملي و كاربردي ؛ 4 ـ هدايت و راهنمايي دانش آموزان در جهت علايق و استعدادهايشان ؛ 5 ـ فراهم نمودن امكان دستيابي دانش آموزان به يافته هاي جديد علمي و پژوهشي داخل و خارج كشور ؛ 6 ـ ايجاد زمينه مشاركت دانش آموزان مستعد در انجام پژوهش هاي ملي و منطقه اي . ماده 3 : سياست گذاري ها ، برنامه ريزي هاي كلان و نظارت و ارزشيابي در سطح كشور توسط معاونت آموزش و پرورش نظري و مهارتي وزارت انجام مي پذيرد . ماده 4 : اركان و تشكيلات : الف : شوراي برنامه ريزي استان ؛ ب : كميته برنامه ريزي منطقه ؛ ج : رئيس مركز ؛ د : واحد آموزش ؛ و : واحد پژوهش ؛ هـ : واحد پشتيباني . ماده 5 : تـــركيب اعضاء و وظايف شوراي برنامه ريزي استان الف : اعضاء شوراي برنامه ريزي عبارتند از : 1ـ رئيس سازمان ‌آموزش و پرورش ( رئيس شورا ) ؛ 2ـ معاون آموزش و پرورش نظري و مهارتي ( دبير ) ؛ 3ـ معاون پشتيباني ؛ 4ـ هماهنگ كننده گروه هاي آموزشي استان ؛ 5 ـ يكي از رؤساي پژوهش سراهاي داير در استان به انتخاب رئيس سازمان ؛ 6 ـ يك نفر صاحبنظر در امور پژوهشي به انتخاب معاون آموزش و پرورش نظري و مهارتي . ب : وظايف شوراي برنامه ريزي استان عبارتند از : 1 ـ برنامه ريزي براي تحقق اهداف تعيين شده پژوهش سراها ؛ 2 ـ تصويب برنامه سالانه پيشنهادي كميته برنامه ريزي منطقه ؛ 3 ـ تعيين راهكارهاي مناسب براي برقراري ارتباط با مراكز علمي ، پژوهشي و نيز مؤسسات حقوقي ؛ 4 ـ نظارت و ارزشيابي از عملكرد پژوهش سرا ؛ 5 ـ تعيين منابع مالي و تصويب بودجه سالانه ؛ 6 ـ تشكيل جلسات ، حداقل يك بار در ماه . تبصره : تصميم هاي متخذه با راي اكثريت اعضاء معتبر است . ماده 6 : تركيب اعضاء و وظايف كميته برنامه ريزي منطقه الف : اعضاي كميته برنامه ريزي منطقه عبارتند از : 1ـ رئيس اداره آموزش و پرورش منطقه ( رئيس كميته ) ؛ 2ـ معاون آموزشي منطقه ؛ 3ـ معاون پشتيباني ؛ 4ـ رئيس پژوهش سرا ؛ 5 ـ مسؤول واحد آموزش ؛ 6 ـ مسؤول واحد پژوهش ؛ 7ـ مسؤول واحد پشتيباني ؛ 8 ـ يـك نفر از دبـيران صاحبنظر در امــور پژوهشي ( ترجيحاً در رشته هاي علوم پايه ) به انتخاب معاون آموزشي ؛ 9ـ نماينده دانش آموزان پژوهشگر به انتخاب اعضاي پژوهش سراي دانش آموزي . ب : وظايف كميته برنامه ريزي منطقه : 1 ـ تدوين برنامه سالانه و پيشنهاد به شوراي برنامه ريزي براي تصويب ؛ 2 ـ برنامه ريزي به منظور جذب و جلب دانش آموزان مستعد به پژوهش سرا و تقويت روحيه همكاري و مشاركت دانش آموزان ؛ 3 ـ برنامه ريزي براي جلب همكاري دبيران مجرب ؛ 4 ـ برنامه ريزي براي ارتباط با مؤسسات علمي و پژوهشي ؛ 5 ـ برنامه ريزي براي تشكيل همايش هاي علمي ، برگزاري جشنواره ها و انتشار مقالات علمي ؛ 6 ـ تدوين برنامه هاي اجرايي در خصوص مصوبات شوراي برنامه ريزي . تبصره : تصميم هاي شوراي برنامه ريزي با اكثريت آراء معتبر است . ماده 7 : وظايف پژوهش سرا 1 ـ برنامه ريزي براي ايجاد زمينه هاي بروز خلاقيت و نوآوري دانش آموزان ؛ 2 ـ برنامه ريزي براي تقويت روحيه همكاري و مشاركت دانش آموزان در انجام فعاليت هاي علمي و پژوهشي ؛ 3 ـ برگزاري كنفرانس ها و همايش ها و جشنواره هاي علمي ؛ 4 ـ ايجاد بانك اطلاعاتي مورد نياز دانش آموزان ؛ 5 ـ ايـجاد كـارگاه ها و آزمايشگاه ها و كتابخانه مورد نياز براي انجام پژوهش هاي دانش آموزي ؛ 6 ـ حمايت از دانش آموزان پژوهشگر و نظارت و هدايت طرح هاي تحقيقاتي آنان ؛ 7 ـ ايجاد زمينه برقراري ارتباط پژوهشگران دانش آموز با ساير نهادها و مؤسسات علمي و پژوهشي و آموزشي ؛ 8 ـ‌ تشكيل انجمن هاي علمي دانش آموزي ؛ 9 ـ به كارگيري دبيران و اساتيد مجرب براي آموزش و راهنمايي طرح هاي پژوهشي دانش آموزان ؛ 10ـ استفاده از نظرات و پيشنهادهاي صاحبنظران امر تعليم و تربيت ؛ 11 ـ بـــرنامه ريـــزي جهت اجراي سياست هاي مصوب شوراي برنامه ريزي و كميته برنامه ريزي پژوهش سرا ؛ 12 ـ برگزاري مسابقات علمي ، پژوهشي و آزمايشگاهي ؛ 13 ـ تشكيل نمايشگاه هايي از دست ساخته ها و نتايج پژوهشي دانش آموزان ؛ 14 ـ فراهم نمودن زمينه هاي مشاركت دانش آموزان پژوهشگر در پژوهش هاي ملي و منطقه اي ؛ 15 ـ برقراري ارتباط با مديران واحدهاي آموزشي براي شناساندن فعاليت هاي پژوهش سرا و جلب نظر دبيران به اهميت تحقيق و پژوهش در فرآيند ياد دهي ـ يادگيري و نيز تشويق دانش آموزان به مطالعه و تحقيق ؛ 16 ـ مشاركت در مجامع علمي و پژوهشي ؛ 17 ـ ارائه گزارش هاي مرحله اي به شوراي برنامه ريزي ؛ 18 ـ تأمين منابع مالي مورد نياز . ماده 8 : نحوه اداره پژوهش سرا رئيس پژوهش سرا كه با پيشنهاد معاون آموزش و پرورش نظري و مهارتي و ابلاغ رئيس اداره منصوب مي گردد ، مــسؤوليت اداره پژوهش سرا را به عهده دارد . وي براي حسن اداره اين مركز ، از بين اعضاي گروه هاي آموزشي ، افراد علاقه مند واجد شرايط را به عنوان مسئولان واحدهاي آموزش ، پژوهش و پشتيباني ، به تناسب حجم فعاليت مركز ، در اختيار خواهد گرفت . ماده 9 : واجدين شرايط عضويت در پژوهش سرا دانـش آمـوزان دوره مـتوسطه نـظري ، فني و حرفه اي ، كاردانش ، و نيز دانش آموزان دوره پيش دانشگاهي به شرح زير مي توانند از امكانات پژوهش سرا استفاده نمايند : الف : دانش آموزاني كه به تشخيص شوراي دبيران واحد آموزشي از توانايي ، استعداد و علاقه كافي به مطالعه و تحقيق برخوردار باشند ؛ ب : دانش آموزاني كه در مسابقات علمي ، فرهنگي و هنري ، تحقيقاتي و آزمايشگاهي موفق به رتبه در هر يك از مراحل اجرايي شده اند ؛ ج : دانش آموزان واجد شرايط شركت در مراحل جشنواره خوارزمي و المپياد ها ؛ د : دانش آموزاني كه در هر پايه و رشته تحصيلي حايز رتبه هاي اول تا پنجم در سطح مدارس باشند ؛ هـ : دانش آموزان دوره راهنمايي كه علاقه مندي قابل توجهي به فعاليت هاي پژوهشي داشته باشند ، با تصويب و معرفي شوراي معلمان مي توانند به عضويت پذيرفته شوند . ماده 10 : شرايط و نحوه تأسيس 1 ـ اختصاص ساختمان مناسب ، به طوري كه فضاهاي لازم جهت داير نمودن آزمايشگاه ها و كارگاه رايانه ، كتابخانه ، سالن مطالعه و همايش در آن موجود باشد ؛ 2 ـ تجهيز آزمايشگاه ، كارگاه و كتابخانه و وسايل سمعي و بصري مورد نياز ؛ 3 ـ تأمين نيروي انساني واجد شرايط براي اداره مركز ؛ 4 ـ پيشنهاد تأسيس از سوي منطقه آموزش و پرورش به سازمان آموزش و پرورش استان ؛ 5 ـ انجام بررسي هاي لازم پيرامون پيشنهاد تأسيس از سوي معاونت آموزش و پرورش نظري و مهارتي استان و صدور مجوز در صورت تأييد از سوي سازمان آموزش و پرورش استان . ماده 11 : نظارت و ارزشيابي 1 ـ نظارت مستمر بر فعاليت هاي پژوهش سرا توسط معاونت آموزش و پرورش نظري و مهارتي منطقه اعمال خواهد شد . 2 ـ در سطح استان ، نظارت بر حسن انجام فعاليت هاي پژوهش سراها و ارزشيابي از عملكرد آن ها بر اساس معيارهايي كه از سوي معاونت اعلام مي گردد ، به عهده معاونت آموزش و پرورش نظري و مهارتي استان خواهد بود . 3 ـ سازمان آموزش و پرورش استان ، گزارش هاي مربوط به نظارت و ارزشيابي عملكرد و نيز فهرست فعاليت هاي پژوهشي انجام شده را در پايان هر سال تحصيلي به معاونت آموزش و پرورش نظري و مهارتي وزارت ارائه خواهد داد . ماده 12 : منابع مالي هزينه هاي مورد نياز پژوهش سراها از منابع زير تأمين مي شود : 1 ـ اعتبارات تخصيصي از سوي شوراهاي آموزش و پرورش استان ها و مناطق ؛ 2 ـ مؤسسات محلي از قبيل شهرداري ها ، مراكز علمي و پژوهشي و بنگاه هاي اقتصادي ؛ 3 ـ كمك هاي مردمي . ماده 13 : شيوه نامه اجرايي اين اساسنامه توسط معاونت آموزش و پرورش نظري و مهارتي تهيه و ابلاغ خواهد شد . ماده 14 : اين اساسنامه در 14 ماده تدوين و از تاريخ ابلاغ قابل اجراست . مرتضي حاجي وزير آموزش و پرورش شيوه نامه اجرايي اساسنامه پژوهش سراي دانش آموزي به استناد ماده 13 اساسنامه پژوهش سراهاي دانش آموزي ( كه به شماره 28/420 مورخ 14/11/1381 به سازمان هاي آموزش و پرورش ابلاغ گرديده است ) و به منظور تمهيد مقدمان لازم جــهت اجـراي دقـيق امـور در هر يك از مراحل تاسيس ، تجهيز ، اداره و انجام فعاليت هاي پـژوهش سـراهاي دانش آموزي ، شيوه نامه زير ابلاغ مي گردد . اميد است با دقت نظر ، جدّيّت و پي گيري مسئولين امر ، شاهد شكل گيري اصولي و تحقق اهداف پـژوهش سـراهاي دانش آموزي در سراسر كشور باشيم . الف ) كليات : 1 ـ پـژوهش سـراهاي دانش آموزي به منظور تحقق اهداف مندرج در ماده 2 اساسنامه مربوط ، تأسيس و راه اندازي مي شوند ، لذا فراهم نمودن ساز و كارهاي لازم براي اصول به اهداف مذكور ، لازمه هر گونه درخواست تأسيس است . 2 ـ خــط مـشي ها و سـياست گذاري هاي كـلان در راستاي تحقق اهداف پـژوهش سـراهاي دانش آموزي در سراسر كشور توسط معاونت آموزش و پرورش نظري و مهارتي وزارت تعيين و ابلاغ مي گردد . 3 ـ در سال جاري ، پـژوهش سـراها در مراكز استان ها و مناطق بزرگ آموزشي كشور داير خواهد شد و توسعه ان ها در سنوات آتي ، منوط به تأمين كامل شرايط ، اعتبارات و نيز ارزيابي مثبت از عملكرد پـژوهش سـراهاي داير شده در هر استان مي باشد . 4 ـ روساي محترم سازمان هاي آموزش و پرورش پس از صدور مجوز تأسيس نسبت به تشكيل شوراي برنامه ريزي پژوهش سراهاي استان بر طبق ماده 5 اساسنامه اقدام و در خصوص انجام وظايف تعيين شده در بند « ب » همين ماده اهتمام جئي نمايند . 5 ـ لازم است مناطق آموزشي كه مجوز تأسيس پـژوهش سـراهاي دانش آموزي دريافت مي دارند ، طـبق مـاده 6 اسـاسنامه نـسبت بـه تشكيل كميته برنامه ريزي منطقه اقدام نمايند و بر اساس بند « ب » اين ماده نسبت به انجام وظايف تعيين شده اهتمام جدي مبذول دارند . ب ) راه اندازي : 1 ـ بر اساس ماده 10 اساسنامه ، مناطق آموزش و پرورش ، مجوز تأسيس پـژوهش سـرا را از سازمان آمـوزش و پرورش درخواست مي نمايند و سازمان ، بعد از بررسي هاي لازم ، در صورت تأييد درخواست هاي واجد شرايط ، جهت صدور مجوز نهايي تأسيس براي هر يك از پژوهش سراها هماهنگي لازم را با دفتر آموزش و پرورش نظري و پيش دانشگاهي به عمل خواهد آورد . 2 ـ معاونت آموزش و پرورش نظري و مهارتي سازمان با موافقت رئيس سازمان ، مناطق مورد نظر براي تأسيس پژوهش سراها را معين و پس از برآورد اعتبارات و هزينه هاي تجهيز مورد نياز و تامين فضاي فيزيكي لازم ، ميزان توان سازمان را براي تأسيس بر طبق فرم هاي شماره ( 1 و 2 ) به دفتر آموزش و پرورش نظري و پيش دانشگاهي اعلام مي نمايند . 3 ـ دفتر آموزش و پرورش نظري و پيش دانشگاهي پي از بررسي فرم هاي حاوي اطلاعات خواسته شده در خصوص انطباق شرايط پيشنهادي سازمان هاي آموزش و پرورش براي تأسيس با معيارها و ضوابط تعيين شده ، اعلام نظر مي فرمايد ؛ به گونه اي كه تأسيس و توسعه اين مراكز در سراسر كشور متناسب با جمعيت دانش آموزي متوسطه استان ها و مناطق و نيز رعايت اولويت مناطق محروم باشد . ج ) شرايط و امكانات : 1 ـ سازمان آموزش و پرورش متقاضي تأسيس پژوهش سرا بايد علاوه بر تأمين و معرفي ساختمان مناسب و نيروي انساني مورد نياز ، حداقل نيمي از هزينه هاي تجهيز و راه اندازي را بر طبق فرم شماره ( 3 ) از منابع استاني تعهد و تأمين نمايد . معاونت آموزش و پرورش نظري و مهارتي وزارت نيز حداكثر معادل نصف هزينه هاي مذكور را در صورت وجود اعتبار تقبل خواهد كرد . 2 ـ فضاي فيزيكي براي تأسيس پژوهش سرا بايد داراي امكان استقرار كتابخانه ، آزمايشگاه ، كارگاه رايانه ، حداقل 3 كلاس درس ، سالن مطالعه ، نمازخانه ، محل استقرار دبيران و اساتيد ، مديريت و ديگر عوامل اجرايي باشد و در موقعيت مكاني مناسب قرار داشته بـاشد ؛ بـه گونه اي كه دسترسي و آمد و شد دانش آموزان به محل آن سهل باشد . د ) نحوه اداره پژوهش سراهاي دانش آموزي : 1 ـ پـست هاي سـازماني پـژوهش سـراهاي دانـش آموزي بر اساس اساسنامه مربوط از محل پست هاي سازماني آزمايشگاه هاي مركزي به شرح تامين مي گردد : الف ) مسئول مركز با عنوان كارشناس مسئول پژوهش سراي دانش آموزي و آزمايشگاه مركزي ؛ ب ) مسئول واحد آموزشي با عنوان كارشناس آزمايشگاه ؛ ج ) مسئول واحد پژوهش با عنوان كارشناس آزمايشگاه ؛ د ) مسئول واحد پشتيباني با عنوان كارشناس آزمايشگاه ؛ هـ ) خدمتگزار ، سرايدار . 2 ـ مسئول پژوهش سرا از بين دبيران علاقه مند ، با تجربه و آشنا به امور تحقيق و پژوهش و برخوردار از مقبوليت لازم به پيشنهاد معاون آموزش آموزش و پرورش نظري و مهارتي منطقه و با ابلاغ رييس اداره منصوب مي گردد . 3 ـ هـر يــك از مــسئولين واحد هاي آموزشي ، پژوهشي و پشتيباني از بين دبيران مجرب ، علاقه مند و آشنا به امور پژوهشي ، به پيشنهاد مسئول پژوهش سرا و پس از تأييد و صدور ابلاغ توسط معاون آموزش و پرورش نظري و مهارتي منطقه زير نظر مسئول پژوهش سرا فعاليت مي نمايند . 4 ـ مقررات داخلي پژوهش سرا در خصوص نحوه استفاده از ساير همكاران به صورت غير موظف ، عضويت دانش آموزان ، انضباط داخلي و نيز ساير مواردي كه رعايت آن در ارايه كيفي برنامه ها مؤثر است ، توسط مسئول پژوهش سرا تهيه و بعد از تصويب كميته برنامه ريزي منطقه لازم الاجرا خواهد بود . 5 ـ پژوهش سراي دانش آموزي در ايام هفته داير خواهد بود و مسئول پژوهش سرا بايد به گونه اي برنامه ريزي نمايد كه دانش آموزان دختر و پسر به صورت مجزا در ايام هفته بتوانند از امكانات پژوهش سرا استفاده نمايند . هـ ) شرايط پذيرش دانش آموزان : 1 ـ مـناطق آموزش و پرورش محل تشكيل پژوهش سراها نسبت به تبيين اهداف و برنامه هاي پژوهش سرا براي دانش آموزان ، اولياء و دبيران واحدهاي آموزشي متوسطه به نحو متقضي و با استفاده از رسانه هاي محلي اقدام نمايند . 2 ـ مـناطق آمـوزش و پـرورش از طـريق تـشكيل جلسات با مديران واحدهاي آموزشي متوسطه و گروه هاي آموزشي ، براي اتخاذ شيوه هاي مناسب جلب و جذب دانش آموزان به پژوهش سراها بر طبق ماده ( 9 ) اساسنامه اقدام مي نمايند . 3 ـ مسئول پژوهش سرا مي تواند به منظور تقويت روحيه مشاركت دانش آموزان ، با تصويب كميته برنامه ريزي منطقه ، مبلغي را به عنوان حق عضويت از دانش آموزان دريافت نمايد . 4 ـ دانش آموزان دوره متوسطه و نيز دانش آموزان دوره پيش دانشگاهي در صورتي كه واجد يكي از شرايط زير باشند ، مي توانند به عضويت پژوهش سرا پذيرفته مي شود و از امكانات آن استفاده نمايند : الف ) دانش آموزاني كه به تشخيص شوراي دبيران واحد آموزشي از توانايي ، استعداد و علاقه به مطالعه و تحقيق برخوردار باشند . ب ) دانش آموزاني كه در مسابقات علمي ، فرهنگي و هنري ، تحقيقاتي و آزمايشگاهي موفق به اخذ رتبه شوند . ج ) دانش آموزان واجد شرايط شركت در كليه مراحل جشنواره خوارزمي و المپيادها . د ) دانش آموزاني كه در هر پايه و رشته تحصيلي داراي رتبه هاي اول تا پنجم در سطح مدارس باشند . تبصره : دانش آموزان دوره راهنمايي كه علاقه مندي قابل توجهي به فعاليت هاي پژوهشي داشته باشند ، با هماهنگي كميته برنامه ريزي منطقه و پس از تصويب و معرفي شوراي معلمان مي توانند به عضويت پذيرفته شوند . و ) اعتبارات : 1 ـ مطابق بند ( 5 ) از قسمت « ب » ماده ( 5 ) اساسنامه ، اعتبارات مورد نياز سالانه هر يك از پژوهش سراهاي داير در استان برنامه هاي مصوّب هر يك از پژوهش سراها توسط شوراي برنامه ريزي پژوهش سراهاي استان تصويب و ابلاغ مي شود . تعيين منابع مالي و تأمين اعتبارات مذكور توسط سازمان آموزش و پرورش انجام مي شود . 2 ـ هزينه هاي جاري مركز از منابع داخلي استان و با تصويب شوراي آموزش و پرورش استان و مناطق تأمين خواهد شد . 3 ـ ميزان و نحوه پرداخت حق الزحمه عواملي كه بنا به ضرورت به صورت غير موظف با پژوهش سرا همكاري مي نمايند ، بنا به پيشنهاد مسئول مركز و پس از تصويب كميته برنامه ريزي از محل اعتبارات مناطق قابل پرداخت مي باشد . 4 ـ تخصيص اعتبارات ستادي صرفاً براي مرحله تأسيس و تجهيز پژوهش سراها انجام مي پذيرد ؛ منوط به اين كه تعهدات سازمان آموزش و پرورش نيز در اين خصوص و تأمين هزينه هاي بعدي محقق شود . ز ) نظارت و ارزشيابي : 1 ـ مـعاونت آمـوزش و پـرورش نـظري و مـهارتي اسـتان ، نظارت بر حسن انجام فعاليت هاي پژوهشي سراها را به عهده خواهد داشت . لازم است اين معاونت از عملكرد هر يك از پژوهش سراها بر اسـاس معيارهايي كه هر سال از سوي دفتر آموزش و پرورش نظري و پيش دانشگاهي اعلام خواهد شد ، ارزشيابي دقيق علمي به عمل آورده و گزارش آن را به شوراي برنامه ريزي پژوهش سراهاي استان ارايه نمايد . 2 ـ سازمان آموزش و پرورش نظري و مهارتي استان موظف است در پايان هر سال ، گزارش جامعي از برنامه ها و فعاليت هاي پژوهشي و آموزشي و نتايج ارزشيابي از عملكرد هر يك از پژوهش سراها را به دفتر آموزش و پرورش نظري و پيش دانشگاهي ارايه نمايد . ح ) ساير موارد اجرايي كه در اين شويه نامه به آن ها اشاره نشده است ، بعد از تصويب شوراي برنامه ريزي پژوهش سراهاي استان و با هماهنگي دفتر آموزش و پرئرش نظري و پيش دانشگاهي قابل اجرا خواهد بود .